13 mei 2019
Project management – It’s a man’s world – or is it?
Hans was de man die meedeed aan ons Inspiratielab van 8 november vorig jaar over Projectmatig Creëren (PMC) vis-á-vis Agile/Scrum. Hij was ook de enige man, op een groep van 21 deelnemers. Twintig vrouwen en Hans. De bofferd. Dat was uitzonderlijk, maar ook onderdeel van een patroon dat zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld. Hetzelfde geldt voor programmaleiders. Ook tijdens de open trainingen Programmatisch Creëren (PGMC) die ik de afgelopen twee jaar heb gegeven, waren steeds de vrouwen in de meerderheid, gemiddeld zeven van de tien deelnemers.
Wat betekent dat? Is project- programmaleiderschap een ‘vrouwenvak’ aan het worden? Of zegt het meer over Phaos? Of over PMC? Of over de klanten voor wie we werken?
Toegegeven, veel van de deelnemers aan onze open trainingen, inspiratielabs en netwerkbijeenkomsten komen uit sectoren waarbinnen vrouwen relatief sterk zijn vertegenwoordigd: het onderwijs, de zorg, NGO’s, en gemeenten en andere overheden (en daarbinnen dan met name de bestuurs-, publieks-, milieu- en sociale diensten). Maar niet alleen in de groepen die naar onze evenementen komen zie ik deze trend. Hetzelfde geldt ook intern bij onze klanten. Zoals bijvoorbeeld bij een Projectmanagementbureau van een grote gemeente, verantwoordelijk voor het realiseren van zeer technische, ruimtelijke projecten. Van de groep van ruim 80 deelnemers aan trainingen en workshops, inclusief het MT, was bijna 60% vrouw.
Worden dan overal de mannen uit de projectmanagementfuncties verdreven? Nee (nog) niet! Zo heb ik bijvoorbeeld bij een postdoctorale opleiding ‘Management voor Ingenieurs’, bestemd voor netbeheerders, waterschappen en dergelijke, (nog) wel meer mannen dan vrouwen in de groep. Om te begrijpen wat er gebeurt, moeten we kijken naar de historische ontwikkeling van het vak Projectmanagement.
Een kleine geschiedenis van het vak: van ‘Planning & Control’ naar ‘Personen & Co-creatie’.
Projectmanagement is ooit ontstaan uit de noodzaak om meer grip te krijgen op complexe opdrachten die je niet op routine kon uitvoeren. Maakbaarheid werd verwacht en beheersbaarheid was gewenst. Veel Planning & Control dus, met een sterke focus op inhoud. Projectmanagement ontstond en bloeide in de beginperiode vooral in de technische sectoren, zoals de bouw, infra, werktuigbouw, etcetera. De afgelopen decennia floreerde in de ICT de methode Prince2, wat staat voor Projects in Controlled Environments, ofwel projecten in ‘beheerste omgevingen’. Eh, zijn die er nog?
Menig trendwatcher signaleert de laatste jaren snelle veranderingen en ontwikkelingen in de omgeving van organisaties. Snelle veranderingen waardoor zaken minder voorspelbaar zijn en daarmee ook minder plan- en controleerbaar. Voeg daar aan toe de steeds toenemende complexiteit van vraagstukken, leidend tot allerlei noodzakelijke samenwerkingsverbanden, en het landschap waarbinnen projecten zich afspelen is compleet veranderd.
Mede onder invloed van deze ontwikkelingen ontstonden als tegenwicht van de P&C-benaderingen projectmanagementmethoden gericht op co-creatie. Zoals bijvoorbeeld onze PMC-aanpak, waarin er meer aandacht is voor de ‘zachte aspecten’ - de ZIJ-IK-WIJ kant - en er minder nadruk ligt op de traditionele, ‘harde HET-kant’ van projectmanagement, zie de lemniscaat in figuur 1.
Figuur 1 De lemniscaat van Projectmatig Creëren
De populaire borrelpraat/salonfilosofie zegt ons dat de (typische, c.q. gemiddelde) man meer taak- en actiegericht is en de (typische, c.q. gemiddelde) vrouw meer mens- en relatiegericht. Dat laatste zou dus beter passen bij een aanpak van projectmanagement waar minder op de inhoud en structuur wordt gestuurd en de samenwerking en afstemming tussen mensen en partijen meer aandacht krijgt. Maar klopt dat stereotype man/vrouw beeld eigenlijk wel? En daarmee de link naar projectmanagement?
Insights – inzichten in de ideale projectmanager?
Wij werken graag met Insights Discovery als instrument voor persoonlijke ontwikkeling. Daarmee leggen we bijvoorbeeld een link tussen de eisen die in een bepaalde context of organisatie aan projectleiders worden gesteld en diens persoonlijke voorkeursstijl. Bij Insights staan vier kleuren voor de voorkeursstijlen die mensen hebben met betrekking tot hun werk.
Figuur 2 De basisvoorkeuren van Insights Discovery
De bovenkant (blauw/rood) staat voor de ‘denkende’ voorkeur, dat wil zeggen een rationele benadering gecombineerd met taakgerichtheid. De onderkant (groen/geel) gaat over de ‘voelende’ voorkeur, met een relationele benadering en mensgerichtheid als karakteristieken. De linker en rechter kant van de cirkel staan voor respectievelijk de introverte en de extraverte voorkeur. En wat blijkt nu uit het ‘Global Demographic Report 2018’ van Insights, gebaseerd op ruim 560.000 (sic!) profielen van individuen over de hele wereld? Heel stereotype: bij vrouwen scoren geel en groen gemiddeld het hoogst en bij mannen zijn dat rood en blauw. Deze verdeling in voorkeuren zien we overigens ook terug in Nederlandse groepen waar wij met Insights werken.
Figuur 3 De eerste voorkeur van mannen en vrouwen wereldwijd
Dus wat is de conclusie? Zijn vrouwen vaker dan mannen de ideale projectmanager voor complexe opgaven, waar het vooral gaat om de procesaspecten aan de ZIJ en WIJ-kant en minder om de beheersaspecten, vertegenwoordigd aan de HET-kant?
Het antwoord is zowel ‘ja’ als ‘nee’.
JA!
Jan Modaal, de gemiddelde, stereotype man, is relatief minder geschikt voor complexe opgaven die vooral vragen om een mens- en relatiegerichte managementstijl. Een stijl die je vaker vindt bij Truus Modaal, de gemiddelde, stereotype vrouw.
NEE!
Het gaat hier om groepsgemiddelde en dat zegt niets over individuen binnen de groep. Er zijn genoeg vrouwen met een vurig-rode en/of helder-blauwe voorkeur en mannen met een zacht-groene en/of stralend-gele voorkeur.
De ultieme vraag is veel eerder: “Pas ik met mijn stijl en combinatie van voorkeuren bij deze specifieke opgave, in deze context, binnen deze cultuur en verwachtingen ten aanzien van mijn rol?
Meer weten over jouw link tussen je persoonlijke (Insights)voorkeuren en projectmanagement/-leiderschap? Mail naar info@phaos.nl.
Ruud Meijer
