Je lichaam spreekt zijn eigen taal. Maak daar gebruik van!

14 apr. 2018

Op 15 maart gingen onze gasten van het Inspiratielab aan de hand van drie simpele oefeningen op zoek naar ‘de wijze taal van hun lichaam’ bij een persoonlijk vraagstuk. Ze ontdekten hoe informatief de signalen zijn die het lichaam uitzendt en hoeveel groter hun invloed kan worden, als ze bewuster gebruik maken van die signalen.

'Er valt een last van mijn schouders'

Als je voor een dilemma staat, geeft je lichaam je vaak belangrijke informatie over de situatie of over de keuze die je te maken hebt. Je voelt fysieke sensaties, zoals koude rillingen of een hoge ademhaling. Soms voelen mensen een ‘knoop in hun maag’, krijgen ze een ‘brok in hun keel’ of ‘loopt hun hart ervan over’. In deze spreekwoordelijke taal schuilt veel informatie over wat voor jou op dat moment aan de orde is.

In plaats van deze informatie actief te benutten, blijven we vaak veel te lang doorpiekeren over een vraagstuk. Omdat we geleerd hebben dat we onze opvattingen rationeel en verbaal stevig moeten onderbouwen om in een discussie serieus genomen te worden. Daarbij is voor gevoel en intuïtie nauwelijks plaats. Een gemiste kans!

Your playing small doesn't serve the world

Omdat we ons er onthand bij voelen (nog zo’n uitdrukking), of er niet direct woorden bij paraat hebben, negeren we die informatie. We zeggen niks. Of we brengen onze boodschap vooral voorzichtig, met een wat ongemakkelijk gevoel. Dat heeft twee gevolgen:

We doen het besluitvormingsproces en daarmee het uiteindelijk resultaat tekort. Relevante informatie, die meegewogen moet worden om de best mogelijke beslissing te nemen, blijft achterwege.
We doen onszelf tekort. Door ons niet of te voorzichtig kenbaar te maken, maken we onszelf klein. Daar wordt niemand beter van.

Mandela zei het al: “Your playing small doesn’t serve the world”. Hier ligt dus een mooie uitdaging. Niet om de ratio ter discussie te stellen. Maar om deze aan te vullen met wat óók van waarde is. Luisteren naar ons lichaam geeft ons die aanvullende informatie. Ons lichaam focust op het hier en nu, voelt haarfijn aan wat onder de oppervlakte speelt, wat wezenlijk aan de orde is. De ratio is veel praktischer, zij blikt terug of vooruit, wil verklaren, doen. Intuïtie en ratio vullen elkaar dus aan. Zij versterken elkaar en maken ons als mens completer en daarmee krachtiger.

Je kent dat wel. Één van de aanwezigen op het overleg dat je voorzit is in een negatieve bui. Je merkt dat, zonder dat ze iets zegt. Ze leunt met over elkaar geslagen armen achterover in haar stoel, haar blik is nors, ze staart naar de tafel voor haar. Er hangt een donderwolk boven haar hoofd. Als je vraagt ‘Is er iets?’, krijg je een snauw. ‘Nee, niets.’ Je vraagt je af wat er aan de hand kan zijn. Voeren we wel het goede gesprek hier? Is ze het ergens niet mee eens? Doen we haar tekort? Hoe kan ik haar tegemoet komen, moet ik ergens rekening mee houden? Kortom, je gaat gissen en heel hard je best doen. Je voelt de spanning in je schouders. Je hebt namelijk wel waardering voor haar. De situatie heeft invloed op sfeer en het resultaat van de vergadering. Mensen raken geïrriteerd of vallen stil. Omdat de eindtijd nadert, neem je toch maar een besluit. Waarvan je nu al weet dat het onvoldoende draagvlak heeft en waar men ongetwijfeld de volgende keer op terugkomt. Het ligt je zwaar op de maag. Na afloop van de vergadering loop je met de betreffende collega terug. ‘Mag ik je vragen wat er nu aan de hand was?’, zeg je. Zij: ‘Ik had vanochtend een stevige aanvaring met mijn zoon. Hij loopt er de kantjes vanaf, daar ben ik nog boos over. Sorry dat ik er niet helemaal bij was vanochtend.’

Tips en handreikingen

Hoe leer je die taal van het lichaam beter te verstaan en te benutten? We geven een aantal praktische handreikingen en tips:

Wees op voorhand nieuwsgierig naar de taal van je lichaam; doe die niet te snel af als ‘onzin’ of ‘daar kan ik niets mee’. Sta open voor de hulp die zij biedt om bewustere keuzes te maken. Als je je nietbewust bent van de signalen, is er überhaupt geen sprake van een keuze. Dan laat je je leiden door de conventies van de rationele discussie, in plaats van dat jij met je hele hebben en houden achter het stuur zit.
Sta letterlijk stil bij wat er gaande is in je fysieke systeem. Wat neem je waar in je lijf? Waar blokkeert er iets? Waar wordt het warm? Welk deel van je lichaam vraagt aandacht? Onderzoek bij jezelf ‘Wat is het in deze situatie waar mijn lichaam op reageert?’.
Ga oefenen. Door vaker bij je lichaamssignalen stil te staan, leer je ze beter herkennen. Als je bijvoorbeeld met regelmaat druk in je buikstreek voelt, kan het zijn dat je moeite hebt met wat in een gesprek of een vergadering gaande is. Bijvoorbeeld omdat waarden die voor jou belangrijk zijn, in het gedrang komen. Of als je hart sneller gaat kloppen, kan het zijn dat je iets wilt zeggen, maar dat spannend vindt. Je weet dan: Ah, dit is er aan de hand!
Realiseer je dat, als jij van binnen iets voelt, je gesprekspartners naar alle waarschijnlijkheid ook merken dat er iets bij je speelt (ook al weten ze niet precies wat). Als je hen dan maar laat gissen naar wat er aan de hand is, het onbesproken laat, ontstaat er ruis. Daar zijn het gesprek, de relatie en het resultaat niet bij gebaat.
Weet dat je altijd een keuze hebt om al dan niet iets met de signalen te doen. Je bent er geen slachtoffer van. Je lichaam probeert je namelijk juist te helpen, niet om het je moeilijker te maken!
Concrete alternatieven die je hebt:
- Je innerlijke houding bijstellen. Bijvoorbeeld door er bewust voor te kiezen om de rest van het gesprek met een meer open en positieve blik aanwezig te zijn. Dit zal merkbaar invloed hebben. Op jezelf, op je gesprekspartners en op de situatie.
- Je gevoel benoemen. Bijvoorbeeld door te zeggen: ‘Ik kan het niet precies duiden, maar er is iets dat me doet aarzelen. Het heeft te maken met …’. In communicatiejargon noemen we dit het doen van een ‘gevoelsinterventie’.
- Nog even niets met de signalen doen, althans niet meteen en niet gericht op je omgeving. Bijvoorbeeld omdat je vermoedt dat er bij jouzelf iets van vroeger geraakt wordt, dat niet persé met de betreffende situatie te maken heeft. Dan heb je eerst zelf huiswerk te doen. Bovendien wil je de situatie niet belasten met je eigen ‘gedoe’.
Tot slot, besef dat de impact van jouw boodschap grotendeels wordt bepaald door wat je intentieis. Zoals je ook bij een ander vaak aanvoelt of diens woorden kloppen met de intentie. Maak je daarom niet al te veel zorgen over hoe precies je je woorden moet formuleren. Als je intentie zuiver is, is de kans groot dat deze beter gehoord wordt dan de feitelijke taal die je gebruikt.

Een sprong in het diepe

Naast dit alles vraagt het bewust werken met fysieke signalen ook moed. Ben je bereid om die signalen serieus te nemen en daarover het moedige gesprek aan te gaan? Kun je het ongemak dat kan ontstaan verduren en in verbinding blijven met wat zich aandient? Misschien is dit nog wel het meest uitdagende aspect. Het ontdekken, duiden en expliciteren van je eigen lichaamtaal vraagt oefening, geduld, moed en het opdoen van ervaring in wat wel en niet werkt. Dus laat je niet door de eerste de beste tegenslag weerhouden!

Madelon Mulder

Dit Inspiratielab was een bijzondere ervaring. Ons volgende Inspiratielab vindt plaats op 14 juni 2018. Het thema is dan Opgavegericht Werken. Je bent van harte welkom! Zet het in je agenda of meld je vast aan!

Ben je geïnteresseerd in bovenstaand thema? Maak een vrijblijvende afspraak via info@phaos.nl