28 apr. 2017
‘Maak even uit de losse pols een tekening van het menselijk brein’. Zo luidde de opdracht van de trainer nadat hij zojuist een dia van het brein had laten zien. En direct weer had weggehaald. Eh… wat? Ik kan helemaal niet tekenen! Wat zei hij nou precies? Oh help mijn buurman heeft de tekening al bijna af. Om niet te willen falen deed ik, in het geheel niet op mijn gemak, toch een poging. Tsja, het eindresultaat was niet ‘briljant’, zullen we maar zeggen.
Van je fouten leer je het meest, zegt men. Als ik eerlijk ben dan maak ik toch liever géén fouten. Ongemak, schaamte, faalangst, irritatie, noem het wat je wilt, maar meestal wil ik de mislukking snel vergeten en stoom ik weer door. Toch betrap ik mezelf erop dat ik steeds vaker terug (durf te) kijk(en) op mijn fouten. Er even bij stil sta. Met aandacht. Ze langzaam maar zeker meer begin te waarderen.
Bij de derde poging was mijn breintekening aardig gelukt. Dat we tussen de eerste, tweede en derde poging nog heel even het goede voorbeeldplaatje mochten zien, hielp daarbij. Zelfcorrigerend vermogen wordt dat genoemd. Mensen zelf het geleerde laten reproduceren en ruimte bieden aan het maken én zelf corrigeren van fouten. Door het goede voorbeeld er weer even naast te leggen, activeer je bovendien jouw zogenaamde ‘voorkennis’. Zo leert je brein makkelijker en sneller. Informatie wordt beter onthouden want het bouwt voort op wat het al bekend is. (Je weet wel: hersenverbindingen versterken, van zandpad naar snelweg). En misschien nog belangrijker: ik werd blij, want ik ging dankzij de zelfcorrecties van slecht naar beter naar goed! Succes motiveert.
Op scholen wordt dit principe overigens al volop toegepast. Voor de meeste volwassenen is het nog moeilijk. Maar al te vaak horen we zeggen dat fouten gewaardeerd worden; in de realiteit blijkt dat helaas lang niet altijd het geval te zijn.
Dus is het tijd voor een vurig pleidooi: laten we ‘succesvolle mislukkingen’ vieren! De foutentolerantie verhogen door elkaar te stimuleren om fouten te maken. En blunders leren te waarderen. Zo ontstaat ruimte voor ontwikkeling. Niet alleen in individuen, maar ook in projecten, teams en organisaties. Dat vraagt wel dat we bereid en in staat zijn tot reflectie en het omarmen van onze fouten.
Het begint zoals altijd bij onszelf, als managers, projectleiders, adviseurs. Juichen bij fouten zie ik mezelf nog niet zo snel doen, er zijn grenzen. Maar ik denk nu in ieder geval vaker ‘Foutje? Bedankt!’
Saskia Dierks
