Vragen? Bel +31 (0)85 273 6387
PMC-online
strookjes phaos 0008 Laag 20

Organisatiecultuur: 'het hangt in de lucht'

9 dec. 2017

Onlangs vond alweer het laatste Phaos Inspiratielab van dit jaar plaats. Dit keer was het thema ‘Organisatiecultuur in Actie’. Met 15 mensen uit ons netwerk spraken we over het effect van de organisatiecultuur op de veranderopgaven waarvoor onze gasten aan de lat staan.

‘Culture eats strategy for breakfast’
Peter Drucker, invloedrijk schrijver, hoogleraar en consultant uit de vorige eeuw, zei het al. Hoe slim bedacht een veranderstrategie ook is, als de eigen bedrijfscultuur niet wordt meegewogen, maakt zij geen schijn van kans. Goedbedoelde initiatieven leiden dan niet of nauwelijks tot duurzame gedragsverandering. Simpelweg omdat de heersende cultuur de gewenste toekomst in de weg staat.

Screen Shot 2017 12 09 at 8.20.19 PM

 

Aan de hand van het model van Edgar H. Schein en de metafoor van de waterlelie liet onze collega Ernst Harting zien hoe cultuur op drie niveaus aanwezig en werkzaam is:

  1. Artefacten: cultuuraspecten die feitelijk waarneembaar zijn (taal, inrichting van een pand, kleding, status van afspraken, omgang met klanten, wijze van besluitvorming, en allerlei andere vormen van gedrag).
  2. Beleden waarden: wat in de organisatie als wenselijk wordt bestempeld en vaak beschreven staat in mooi gedrukte missie/visie documenten.
  3. Basisveronderstellingen: onbewuste en onbesproken veronderstellingen over hoe het werkt in de binnen- en de buitenwereld van de organisatie, gebaseerd op successen uit het verleden. ‘Zo doen we het nu eenmaal’.

De basisveronderstellingen zijn van veel grotere invloed op de artefacten dan de beleden waarden. Zij zijn diep verankerd in de organisatie. Vaak zijn ze te herleiden naar de waarden van de oprichters of anderen die in de geschiedenis van de organisatie een belangrijke rol hebben gespeeld. De beleden waarden bestaan daarentegen soms vooral op papier. Zij geven dan eerder een verlangen aan dan de realiteit. Bij het formuleren van een veranderstrategie is het daarom van belang om, naast de (nieuwe) beleden waarden, nadrukkelijk aandacht te besteden aan de bestaande basisveronderstellingen en de daarop gebaseerde artefacten.

Het dashboard van een veranderaar
Aan de hand van een line-up stonden onze gasten stil bij de impact van cultuur op hun veranderopdracht. Op een schaal van 1-10: In hoeverre heb ik bij mijn werk plezier van de cultuur van mijn organisatie? En: In hoeverre ben ik in staat om in mijn eigen omgeving een positieve subcultuur te creëren? De lasten en de lusten waren makkelijk te benoemen.

Vanuit dit gedeelde besef van de impact van cultuur op ieders uitdaging 'to change the business’, spraken we over een aantal vragen:

  • Hoe beïnvloedt de heersende cultuur de veranderopgave waarvoor ik nu als programma- of projectleider aan de lat sta?
  • Hoe belemmert deze me en welke interventies kan ik inzetten om toch mijn veranderopgave te realiseren?
  • Hoe kan ik ook bewust gebruik maken van de heersende cultuur?
  • Hoe draag ik door mijn eigen (niet) handelen bij aan het in stand houden van niet-productieve basisveronderstellingen? 
  • Wat weerhoudt mij om de bestaande cultuur te confronteren? Wat levert het me op? En wat kost het me? 
  • Wie zou me kunnen helpen bij wat vanuit mijn rol nu aan de orde is?

De uitwisseling leidde tot een scherper zicht op het dashboard dat een ‘veranderaar’ tot zijn of haar beschikking heeft. Helaas ook op de beperkte invloed die de veranderaar heeft om de cultuur te beïnvloeden. En daarmee tot de realisatie dat het aan de orde kan zijn om in de organisatie ‘het moedige gesprek’ te gaan voeren over de werkelijke haalbaarheid van mooie veranderambities.

Screen Shot 2017 12 09 at 8.32.20 PM 

Positie en beweging
We eindigden het inhoudelijk deel van het programma met de vraag wie of wat persé nodig is, om cultuurbeweging tot stand te brengen. Mensen kozen letterlijk verschillende posities en hielden daarvoor een vurig pleidooi. Gepleit werd voor: de formele leiding, de informele leiders, de early adaptors, de medewerkers, een sense of urgency of excitement, veiligheid in het proces, successen gebaseerd op nieuwe ervaringen en ook de veranderaar zelf.
Zoals gebruikelijk sloten we de bijeenkomst af met een lichte maaltijd.

De cultuur in jouw organisatie - passend bij de toekomst, of...
Geïnteresseerd in het thema? Maak een vrijblijvende afspraak via info@phaos.nl voor een oriënterend gesprek.

Phaos Inspiratielab 15 maart 2018
Je bent van harte welkom bij het volgende gratis Inspiratielab op 15 maart 2018. Het thema is:
'Meer dan ratio - ontdekken wat je lichaam al weet'. Zet het in je agenda of meld je vast aan!