Passionately Curious!

In mijn vorige baan was ik verantwoordelijk voor de implementatie van een nieuw digitaal archiefsysteem voor mijn afdeling. We hadden het allemaal goed voorbereid en gingen vol overtuiging live met het nieuwe systeem. En toen werden we verrast. Bij het ondersteunen van een collega bleek zij op een hele andere manier te archiveren dan waar wij op hadden gerekend: ze gebruikte Outlook als archief. Dat deden wij allemaal niet en daardoor hadden we ook nooit rekening gehouden met die mogelijkheid. Het gevolg was wel dat we een groot probleem hadden: haar Outlook-archief van jaren overzetten naar het nieuwe systeem. Het leidde tot veel extra werk. Als we dat nou eens eerder hadden geweten... Als we de verschillende gebruikers nu eens beter hadden betrokken bij dit deel van het proces…

Een harde les

Het was een harde, maar wel hele nuttige les. Het leerde me 

• Hoe snel we aannames doen en deze projecteren op anderen. 
• Hoe we ons laten leiden door eigen ervaringen, kennis, waarden en achtergrond en hoe dat ons referentiekader vormt. We kennen dit fenomeen ook vanuit Insights Discovery. Daar noemen ze dit ‘perceptie’.
• Hoe gemakkelijk we soms voorbijgaan aan de realiteit van anderen, omdat we simpelweg met een andere bril kijken en die van anderen niet herkennen.
• Dat ik anderen nodig hebben om me bewust te worden van mijn blinde vlekken en aannames. Het is juist als ik niet twijfel waardevol om anderen in een vroeg stadium te betrekken bij ideeën. 
• Dat het mij helpt om te gaan kijken in de praktijk. Ik leer veel van kijken naar hoe gebruikers omgaan met software, ruimtes, producten, klanten, etc. Dit is meestal anders dan vooraf door de ontwerpers is bedacht. 
• Dat ik mijn nieuwsgierigheid hier actief voor aan moet zetten.

Het blijft een uitdaging om je eigen blik op de werkelijkheid steeds opnieuw te onderzoeken en je veronderstellingen te blijven toetsen. Het vergt soms moed en kwetsbaarheid en het uitstellen van je oordeel. Het vraagt om zo feitelijk mogelijk waar te nemen, zonder er direct conclusies aan te verbinden en bovenal nieuwsgierigheid. Nieuwsgierigheid naar andere gezichtsvelden, naar andere meningen, de zwakke punten aan jouw eigen ideeën en werkelijkheid. Reuze lastig allemaal, maar als het lukt levert het je veel nieuwe inzichten op. De toepasselijke uitspraak “I have no special talent. I’m only passionately curious!” is niet voor niets van Albert Einstein.

Oordeelloos waarnemen

Lukt het jou om echt nieuwsgierig te zijn en (dus) oordeelloos waar te nemen? Probeer het eens met deze oefening:

‘Kijk uit het raam…. Laat het beeld rustig op je inwerken…. Wat zie je allemaal?.... Laat de verschillende dingen die je ziet stuk voor stuk de revue passeren…. Beschrijf wat je ziet…. Doe alsof je iemand, die je aan de telefoon hebt, in detail vertelt wat je allemaal ziet... Deel ook de vragen die bij je opkomen…’

Gelukt? Mooi! Laten we eens wat beter kijken naar je beschrijving. Heb je woorden gebruikt als ‘mooi’, ‘lelijk’, ‘groot’ of ‘nog steeds’? Of ‘ik denk’ of ‘volgens mij’? Of heb je puur feitelijk, oordeelloos kunnen blijven? Het is een bijna onmogelijk opgave. Je laat al snel subtiel je mening doorklinken in woorden of intonatie. Zo snel kleuren we wat we waarnemen met onze mening en ervaringen. Lastig hè?! 

Wat levert het op?

Je kunt er ook gemakkelijk dingen van leren. Geef eens antwoord op de volgende vragen: 

• Wat wist je in je beschrijving niet zeker of waar twijfelde je over? 
• Welke aanname deed je? 
• Hoe zou je die kunnen toetsen? 
• Waar ben je nu echt nieuwsgierig naar? 
• Wat heeft het op deze manier kijken je aan nieuwe kennis, inzichten of ideeën opgeleverd over je omgeving en over jezelf?

Je hebt hier vast mooie antwoorden op. Door jezelf vragen te stellen, wakker je de nieuwsgierigheid in jezelf aan. Ik ben overtuigd dat je nu iets nieuws hebt geleerd, al is het maar heel klein. Ga zo door, dan ontdek je vanzelf ‘de Einstein in jezelf’!

Deze manier van kijken is een belangrijk onderdeel van de nieuwe training Effectief Stakeholdermanagement. In die training staan we onder andere stil bij de waarde van waarnemen en observeren, de (soms heel ongewenste) invloed van onbewuste aannames, ons eigen perspectief en dat van anderen op een vraagstuk, enz. Het gaat daarbij om je houding, maar ook je gedrag en heel praktische tools die je in kan zetten. Alleen door ‘oordeelloos nieuwsgierig’ te zijn word je goed in stakeholdermanagement! Wil jij je nieuwsgierigheid in je omgeving verder oefenen? Meld je dan snel aan voor de training of neem contact op via info@phaos.nl

Marieke van den Berg