28 aug. 2017
Wie kent hem niet, de marshmallow test van psycholoog Walter Mischel. Een kind krijgt een marshmallow aangeboden en mag kiezen: nu opeten, of even wachten en dan krijg je er straks twee! Kan het de verleiding weerstaan? Dat is toch makkelijker gezegd dan gedaan. Kreeg ik de keuze, dan zou dit toch een gevalletje zijn van ‘de kat op het spek binden’.
Net als ieder ander ben ik een gewoontedier, dat soms (nou ja, vaak) zwicht voor verleidingen. Of het nu gaat om welgemeende voornemens als meer planmatig werken en sporten, of juist minder televisie kijken en snacken. Doorgaans ga ik enthousiast en gedisciplineerd van start. Ik weersta met verve de eerste verleidingen en ben navenant tevreden over mezelf. En dan? Dan sluipt, langzaam maar zeker, toch mijn oude ritme er weer in. Ik hoor mezelf de mislukking wegpraten met klassieke smoesjes. ‘Ik heb het nu te druk, het voelt niet goed, het heeft toch geen zin meer, zo dik ben ik ook weer niet’. De tevredenheid slaat om in teleurstelling over mijn eigen zwakte. Tsja, niks menselijks is mij vreemd. Ik ga met grote regelmaat voor kort geluk en lange pijn, in plaats van voor korte pijn en lang geluk. Hoe zorg ik er dan voor dat ik dat nieuwe gedrag toch volhoud?
Het antwoord is even eenvoudig als ontmoedigend: door wilskracht en discipline. But guess what? Wilskracht en discipline zijn te versterken! Het is niet makkelijk en vooral het afleren van oud gedrag is een grootse uitdaging. Met alleen het voornemen ‘ervoor te gaan’ kom je er niet. Wat hierin helpt is om te beginnen met jezelf een klein(er) en concreet doel te stellen. Daarin verwoord je je ambitie en urgentie. Vertaal het doel vervolgens in kleine stappen en het bijbehorende gedrag. Daarmee creëer je een ‘afvinkbare’ en bovenal haalbare checklijst (blog 4). En ja, dat werkt echt beter als je die letterlijk vastlegt.
Maar dan… het grote toverwoord: Discipline. Door vóóraf evaluatiemomenten vast te prikken, met korte intervallen, creëer je een stok achter de deur. Inderdaad, zowel ter herhaling (blog 2) als ter herinnering. Zo help je je bewuste breindeel (blog 5) om attent te zijn op de verandering die aan de orde is, midden in de dagelijkse hectiek om je heen. Je staat even stil, kijkt terug op wat is (of niet is) geweest. Je geeft jezelf feedback, waardoor je verdieping en scherpte kan creëren bij het realiseren van je doel. Een zowel kritische als ook milde blik helpt daarbij. Want het gaat vooral om doorgaan. Na een knieval of valpartij opstaan en juist in dat kwetsbare moment de kracht bij elkaar rapen om in plaats van uit te stappen, door te stappen.
Dat klinkt als een mijl op zeven, maar dan heb je ook wat. Na wat mislukte pogingen ben ik een tijd terug begonnen met een schriftje waarin ik voornemens, inzichten en stappen noteer. Puur voor mezelf, zonder sociale druk. Altijd binnen handbereik in mijn tas. Zo krabbel ik er regelmatig wat bij. En bij de wekelijks geplande afspraak met mezelf (vrijdag van 16.30-17:00 uur) is het schriftje mijn leidraad. Als vrijdagmiddag toch niet lukt, is er geen man overboord en werp ik de handdoek niet in de ring. Dan herpak ik het (meestal) op zondagavond of maandagochtend. Dat helpt mij. Het houdt me gaande, een klein stapje in het versterken van mijn discipline en daarmee in het vergroten van mijn lerend vermogen.
Saskia Dierks
